พันธุ์องุ่นทำไวน์ที่พบมากที่สุดของจีน

เมื่อพิจารณาถึงการพัฒนาครั้งใหญ่ของอุตสาหกรรมไวน์จีนในช่วง 20 ปีที่ผ่านมา ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่การผลิตและการบริโภคไวน์พุ่งสูงขึ้นอย่างมาก เราจึงควรทำความเข้าใจเกี่ยวกับไวน์จีนให้ลึกซึ้งยิ่งขึ้น และวันนี้เราจะมาเรียนรู้เกี่ยวกับพันธุ์องุ่นทำไวน์ที่มีการเพาะปลูกกันมากที่สุดในประเทศจีน

ภาพรวมจากข้อมูล

จากรายงาน Global Grapevine Variety Distribution ประจำปี 2018 ขององค์กร International Organization of Vine and Wine พบว่าในช่วงปี 2000 ถึงปี 2015 พื้นที่เพาะปลูกองุ่นของจีนเพิ่มขึ้นถึง 177% ตั้งแต่ปี 2000 โดยปัจจุบันมีพื้นที่ทั้งหมด 830,000 เฮกตาร์ ซึ่งเป็นอันดับสองรองจากสเปน (974,000 เฮกตาร์) 

พื้นที่เพาะปลูกองุ่นที่ใหญ่ที่สุดในประเทศจีนเป็นพื้นที่ปลูกองุ่นสายพันธุ์เกียวโต (Kyoto) โดยมีพื้นที่เพาะปลูก 365,000 เฮกตาร์ ซึ่งคิดเป็น 44% ของพื้นที่ทั้งหมดที่ใช้ในการเพาะปลูกองุ่นสายพันธุ์นี้จากทั่วโลก อย่างไรก็ตาม เรามาเปลี่ยนโฟกัสไปที่พันธุ์องุ่นทำไวน์ที่พบมากที่สุดในประเทศจีน ซึ่งก็คือองุ่นพันธุ์ Cabernet Sauvignon โดยมีพื้นที่เพาะปลูก 60,000 เฮกตาร์ คิดเป็น 7.2% ของพื้นที่เพาะปลูกทั้งหมดขององุ่นพันธุ์นี้จากทั่วโลก

องุ่นทำไวน์ที่มีการเพาะปลูกอยู่ในประเทศจีนนั้นเป็นสายพันธุ์องุ่นแดง ซึ่งมีการเพาะปลูกมากถึง 79% และสายพันธุ์ที่พบมากที่สุด ได้แก่ Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc, Cabernet Gernischt, Merlot, Pinot Noir และ Vitis Amurensis Rupr; ส่วนอีก 20% เป็นสายพันธุ์องุ่นขาว เช่น Chardonnay, Italian Riesling, Longyan และ Ugni Blanc โดยอีกส่วนที่เหลือซึ่งพบได้ในจำนวนเล็กน้อยเท่านั้น ได้แก่ องุ่นพันธุ์ Teinturier, Alicante Bouschet และ Yan 73 

พันธุ์องุ่นแดงที่สำคัญของจีน

1. Cabernet Sauvignon

Cabernet Sauvignon เป็นองุ่นทำไวน์ที่เพาะปลูกกันอย่างกว้างขวางที่สุดในโลก และมันก็ครองตำแหน่งสูงสุดในจีนเช่นกัน ซึ่งคิดเป็นกว่า 75% ของพื้นที่เพาะปลูกองุ่นทำไวน์ทั้งหมดของประเทศ โดยในปี 1892 องุ่นสายพันธุ์ Cabernet Sauvignon ได้ถูกนำเข้ามาครั้งแรกในเมืองเยียนไถ มณฑลซานตงของประเทศจีน และจากนั้นก็มีการนำเข้าในปริมาณมากอย่างต่อเนื่องเป็นเวลาหลายทศวรรษ

ในปัจจุบันองุ่นสายพันธุ์นี้ได้แพร่กระจายไปยังมณฑลเหอเป่ย์, หนิงเซี่ย, ซานซี, ซานตง, และยูนนาน องุ่น Cabernet Sauvignon มีขนาดค่อนข้างเล็ก ชั้นผิวหนา มันถูกนำมาใช้ในการผลิตไวน์ที่มีสีแดงเข้มที่มักจะมีกลิ่นหอมของผลไม้สีดำ ไวน์จากองุ่นเหล่านี้มักมีรสชาติของพืชผัก รวมถึงมีระดับแทนนินและความเป็นกรดที่ค่อนข้างสูง

2. Merlot

Merlot เป็นพันธุ์องุ่นทำไวน์ที่มีการปลูกกันอย่างแพร่หลายเป็นอันดับสองในประเทศจีน และสามารถพบได้ในมณฑลซานตง, เหอเป่ย์, ซานซี,​ หนิงเซี่ย, และยูนนาน องุ่นพันธุ์ Merlot นำมาใช้ในการผลิตไวน์ที่มีแทนนินและความเป็นกรดค่อนข้างต่ำ แต่เป็นไวน์ฟลูบอดี้ที่มีแอลกอฮอล์ค่อนข้างสูง รสชาติคล้ายผลไม้สีแดงและสีดำ และมักจะส่งกลิ่นหอมชวนหลงใหลในระหว่างกระบวนบ่ม

องุ่น Merlot มักนำมาผสมกับองุ่น Cabernet Sauvignon และ Cabernet Franc มันมีรสชาติที่ตรงกันข้ามกับ “รสชาติที่เข้มข้น” ของ Cabernet Sauvignon จึงทำให้ Merlot เป็นตัวเลือกที่ดีที่สุดสำหรับนักดื่มไวน์แดงมือใหม่

3. Cabernet Franc

ในปัจจุบันองุ่นพันธุ์ Cabernet Franc ส่วนใหญ่จะมีการเพาะปลูกอยู่ทางตอนเหนือและทางภาคตะวันตกของจีน องุ่น Cabernet Franc มีขนาดเล็กกว่า ผิวบางกว่า และไวน์ที่ทำจากองุ่นสายพันธุ์นี้ก็มีความเบากว่า รวมถึงมีระดับแทนนินและความเป็นกรดที่ต่ำกว่าเมื่อเปรียบเทียบกับพันธุ์ Cabernet Sauvignon โดยไวน์เหล่านี้มักจะมีรสสัมผัสที่อ่อนโยนกว่าและมีกลิ่นที่เข้มข้นกว่า

มีการนำองุ่น Cabernet Franc มาผสมกับองุ่น Cabernet Sauvignon และ Merlot เพื่อเพิ่มรสชาติของพืชผัก แม้ว่ามันจะถูกใช้ในการทำไวน์สไตล์บอร์โดซ์อยู่บ่อยครั้ง แต่องุ่นสายพันธุ์นี้ก็ยังนำมาใช้ในการทำไอซ์ไวน์ที่มีรสชาติโดดเด่นอีกด้วย

4. Cabernet Gernischt

องุ่นพันธุ์ Cabernet Gernischt เป็นองุ่นทำไวน์ที่มีลักษณะเฉพาะของจีน นอกจากนี้มันยังมีความสำคัญทางด้านวัฒนธรรมไวน์ของจีนอีกด้วย เนื่องจากมันเป็นองุ่นที่มีต้นกำเนิดอยู่ในประเทศจีนสายพันธุ์เดียวที่ได้รับการยอมรับในระดับนานาชาติ โดยในปี 1892 โรงกลั่นไวน์ Changyu Winery ได้เริ่มนำองุ่นต่าง ๆ เข้ามาในประเทศจีน และหลังจากนั้นก็มีการเพาะปลูกองุ่นสายพันธุ์ใหม่ ๆ ซึ่งประสบความสำเร็จอย่างมาก รวมถึงการเพาะปลูกองุ่นสายพันธุ์ Cabernet Gernischt ด้วย

มีการเพาะปลูกองุ่น Cabernet Gernischt อยู่ทั่วทั้งภาคเหนือของจีน โดยพบมากที่สุดที่เยียนไถและหนิงเซี่ย องุ่นสายพันธุ์นี้มีขนาดปานกลาง ผิวค่อนข้างหนา มีรสฉ่ำและหวาน ไวน์ที่ผลิตจากองุ่น Cabernet Gernischt มีความคล้ายคลึงกับ Cabernet Sauvignon และมักจะมีกลิ่นหอมของเห็ดหรือน้ำหอม

องุ่น Cabernet Gernischt สามารถนำมาผสมกับรวมกับองุ่นพันธุ์อื่น ๆ ได้ แต่ก็สามารถนำมาทำไวน์ด้วยตัวมันเองได้เช่นกัน ไวน์เหล่านี้มักมีรสชาติของแบล็คเคอร์แรนท์,  ราสเบอร์รี่, พริกไทย, หรือเห็ด และมักถูกบ่มในถังไม้โอ๊ค ซึ่งองุ่น Cabernet Gernischt ได้รับความนิยมอย่างมากในประเทศจีนจนประเทศฮ่องกงได้มีการจัดวันแห่งการเฉลิมฉลองที่เรียกว่า “Cabernet Gernischt Day” ขึ้นในวันที่ 25 พฤษภาคม 2016 – ซึ่งนับเป็นครั้งแรกที่จีนได้กำหนดวันหยุดเนื่องจากสายพันธุ์องุ่นขึ้น

5. Vitis Amurensis Rupr

องุ่นพันธุ์ Vitis Amurensis Rupr เป็นพันธุ์เฉพาะของประเทศจีน โดยส่วนใหญ่มีการเพาะปลูกในพื้นที่ภูเขาฉางไป๋ซาน (Changbai Mountain) ในมณฑลเหลียวหนิง, จี๋หลิน, และเฮยหลงเจียง องุ่นสายพันธุ์นี้นำมาผลิตไวน์ที่มีความเป็นกรดต่ำ แอลกอฮอล์ต่ำ รสชาติเบาและสดชื่น ซึ่งระดับความเป็นกรด, ความหวาน, และระดับแทนนินนั้นจะมีความสมดุลกัน และยังมีกลิ่นหอมของผลไม้อีกด้วย

6. Rose Honey

องุ่น Rose Honey เป็นพันธุ์ลูกผสมของสายพันธุ์ตะวันตก มันถูกนำเข้ามาที่ยูนนานครั้งแรกในศตวรรษที่ 18 โดยมิชชันนารีชาวฝรั่งเศส ในปัจจุบันองุ่น  Rose Honey เป็นหนึ่งในสายพันธุ์หลักที่ทำการเพาะปลูกกันในเขตการผลิตเกาหยวนของยูนนาน ซึ่งมันถูกใช้ในการผลิตไวน์และรับประทานผลสด มันเป็นองุ่นที่สุกเร็ว; องุ่นที่ปลูกในเขตเมืองไมล์ (Mile) ของมณฑลยูนนานจะเริ่มสุกในช่วงต้นเดือนกรกฎาคม ไวน์ที่ทำจากองุ่นสายพันธุ์นี้จะมีสีแดงทับทิม และมีกลิ่นหอมของดอกกุหลาบและน้ำผึ้ง ซึ่งคอไวน์หลายคนจะต้องรู้สึกหลงใหลและชื่นชอบในความสดชื่นของมัน

พันธุ์องุ่นขาวที่สำคัญของจีน

1. Chardonnay

แม้ว่าองุ่นพันธุ์ Chardonnay จะมีต้นกำเนิดในภูมิภาคเบอร์กันดีของฝรั่งเศส แต่ในปัจจุบันนี้มีการเพาะปลูกอยู่ในเกือบทุกภูมิภาคการผลิตไวน์ที่สำคัญของโลก ไวน์ขาวที่มีรสชาติดรายส่วนใหญ่ของจีนทำมาจากองุ่น Chardonnay โดยไวน์ชั้นเยี่ยมที่ผลิตมาจากองุ่น Chardonnay ที่ปลูกในเขตเจียวทง  (Jiaodong) และหนิงเซี่ยของจีนนั้นเป็นไวน์ที่มีคุณภาพเท่าเทียมกับไวน์ Chardonnays ในระดับสากล

องุ่นสายพันธุ์ Chardonnay เป็นองุ่นที่สุกเร็ว ผิวบาง มีกลิ่นหอมของผลไม้และดอกไม้ที่ชวนให้หลงใหล ซึ่งกลิ่นจะคล้ายกับผลไม้ เช่น มะนาว, ลูกแพร์, หรือลูกพีช รสสัมผัสของไวน์มักมีความเบา แต่มีชีวิตชีวาและสดชื่น และเมื่อถูกบ่มในถังไม้โอ๊คก็จะมีกลิ่นที่คล้ายกับครีมหรือน้ำผึ้ง

2. Italian Riesling

แม้ว่าในประเทศจีนมันจะถูกเรียกว่า “Italian Riesling” แต่องุ่นสายพันธุ์นี้ไม่เกี่ยวข้องกับองุ่นพันธุ์ Riesling อื่น ๆ เลย โดยไวน์ขาว Italian Riesling ถูกผลิตขึ้นเป็นครั้งแรกในประเทศจีนเมื่อปี 1982 มันเป็นไวน์ขาวที่มีสีเหลืองอ่อน ๆ รสชาติดรายหรือหวานเล็กน้อย (semi-dry) มีกลิ่นหอมของผลไม้ที่เข้มข้น รสสัมผัสเบาและมีความเป็นกรดปานกลาง องุ่นสายพันธุ์นี้สามารถใช้ทำสปาร์คกลิ้งไวน์ที่ให้ความสดชื่นได้เป็นอย่างดี

3. Longyan (Dragon Eye)

องุ่นสายพันธุ์ Longyan มีประวัติการเพาะปลูกในประเทศจีนมายาวนานมาก ย้อนกลับไปยังสมัยกวงซูในสมัยราชวงศ์ชิง เมื่อผลไม้ที่หวานฉ่ำนี้ถูกใช้เป็นเครื่องบรรณาการในพระราชวังอิมพีเรียล ต้นกำเนิดขององุ่นพันธุ์ Longyan ยังไม่ทราบเป็นที่แน่ชัด และมีเรื่องราวกล่าวขานต่าง ๆ มากมายเกี่ยวกับการตั้งชื่อของมัน โดยทฤษฎีหนึ่งเชื่อว่าชื่อนี้ถูกตั้งขึ้นเนื่องจากมันมีความคล้ายคลึงกับดวงตาของมังกร ซึ่งมีความหมายในภาษาจีนว่า “Longyan ” 

ภูมิภาคแหล่งผลิตไวน์ Huaizhuo Basin ในมณฑลเหอเป่ย์มีชื่อเสียงโด่งดังในเรื่องการปลูกองุ่นพันธุ์ Longyan โดยองุ่นที่ปลูกในภูมิภาคนี้จะมีสีแดงอมม่วงหรือคล้ายสีดอกกุหลาบที่มีสีเข้ม มันมีผิวบางและโปร่งใส รสชาติหวานเป็นพิเศษ ซึ่งไวน์ขาวที่มีรสชาติดรายที่ผลิตจากองุ่นพันธุ์ Longyan มีลักษณะคล้ายกับ Gewurztraminer มันมีกลิ่นหอมของผลไม้ที่ชวนให้หลงใหล มีรสสัมผัสที่นุ่มนวล ซึ่งเป็นที่ชื่นชอบของใครหลาย ๆ คน

4. Vidal Blanc

หากวัดตามขนาดของพื้นที่แล้ว ภาคตะวันออกเฉียงเหนือของจีนเป็นหนึ่งในภูมิภาคแหล่งผลิตไอซ์ไวน์ที่ใหญ่ที่สุดในโลก โดยองุ่น Vidal Blanc ที่ใช้ในการทำไวน์ส่วนใหญ่จะมีการเพาะปลูกอยู่ในเขต Huanlong และในเขตปกครองตนเอง Huanren Manchu ซึ่งเป็นพื้นที่ที่รู้จักกันในชื่อ “Golden Ice Valley” ไวน์ชนิดนี้มีกลิ่นหอมของผลไม้เมืองร้อนและน้ำผึ้ง มีรสชาติที่สดชื่นและกลมกล่อม ซึ่งเหมาะสำหรับการจับคู่กับอาหารเกือบทุกเมนูในชีวิตประจำวัน